ਦੀਵਾਲੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਦੀਪਾਵਲੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਚਾਅ ਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਚਮਕਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਮਿੱਠਾਈਆਂ ਵੰਡਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਦੀਵਾਲੀ ਬਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ 10 ਲਾਈਨਾਂ
- ਦੀਵਾਲੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਰੌਸ਼ਨੀ ਭਰਿਆ ਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਭਰਿਆ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ।
- ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਹਰ ਸਾਲ ਅਕਤੂਬਰ ਜਾਂ ਨਵੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਦੀਵੇ, ਬੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਰੰਗੋਲੀ ਨਾਲ ਸਜਾਉਂਦੇ ਹਨ।
- ਦੀਵਾਲੀ ਤੇ ਲੱਖਾਂ ਦੀਵੇ ਜਲਾਉਣ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਰਾਤ ਚਮਕਦੀ ਹੈ।
- ਲੋਕ ਨਵੇਂ ਕੱਪੜੇ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਮਿੱਠਾਈਆਂ ਖਵਾਂਦੇ ਹਨ।
- ਇਸ ਦਿਨ ਬੁਰਾਈ ‘ਤੇ ਨੇਕੀ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਇਸ ਦਿਨ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ।
- ਵਪਾਰੀ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਖਾਤੇ ਖੋਲ੍ਹਦੇ ਹਨ।
- ਰਾਤ ਨੂੰ ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ ਨਾਲ ਆਕਾਸ਼ ਰੌਸ਼ਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਦੀਵਾਲੀ ਖੁਸ਼ੀ, ਇਕਤਾ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।
ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਮਹੱਤਵ
ਦੀਵਾਲੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਤਿਉਹਾਰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਰੌਸ਼ਨੀ, ਉਮੀਦ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਨੇਰੇ ਤੋਂ ਰੌਸ਼ਨੀ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਵੱਡੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਨੇਕੀ ਦੀ ਜਿੱਤ ਤੇ ਬੁਰਾਈ ਦੇ ਅੰਤ ਵਜੋਂ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਘਰਾਂ ਦੀ ਸਜਾਵਟ
ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਫਰਸ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਰੰਗੋਲੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦਰਵਾਜ਼ਿਆਂ ਤੇ ਤੋਰਣ, ਬੱਤੀਆਂ ਤੇ ਦੀਵੇ ਲਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੇ ਤੇ ਚਮਕਦੇ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਮਾਤਾ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦਾ ਆਗਮਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਮਿੱਠਾਈਆਂ ਅਤੇ ਤੋਹਫ਼ੇ
ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਮਿੱਠਾਈਆਂ, ਸੁੱਕੇ ਫਲ, ਖਿਲੌਣਿਆਂ ਤੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਠਾਈਆਂ ਦੇ ਕੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਤੋਹਫ਼ੇ ਸਿਰਫ਼ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਸਗੋਂ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਮਮਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੀਵਾਲੀ
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਵਿਲੱਖਣ ਰੂਪ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀਵੇ ਜਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਬੰਦੀ ਛੋੜ ਦਿਵਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਦਿਨ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰੀ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ (ਸੋਨੇ ਦਾ ਮੰਦਰ) ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ ਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ
ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ ਨਾਲ ਆਕਾਸ਼ ਚਮਕਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਸਭ ਦਾ ਦਿਲ ਮੋਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੁਣ ਲੋਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ ਘੱਟ ਪਟਾਕੇ ਚਲਾਉਣ ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਰਿਆਵਰਣ-ਮਿੱਤਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਨਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼
ਦੀਵਾਲੀ ਸਾਨੂੰ ਨਵੇਂ ਵਿਚਾਰਾਂ, ਨਵੀਂ ਉਮੀਦਾਂ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਸਫ਼ਰ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਸਿਰਫ਼ ਧਾਰਮਿਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਮਾਜਿਕ ਇਕਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵੀ ਹੈ।
ਇਕਤਾ ਤੇ ਪਿਆਰ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼
ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੰਦਰਭ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਮਨਾਉਣ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿਚ ਕੋਈ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਜਾਂ ਧਰਮ ਦੀ ਭੇਦਭਾਵ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਹਰ ਕੋਈ ਰੌਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।